Hospice de Liefde
Kapelburg, Rotterdam

Aan de zuidrand van Rotterdam staat de monumentale boerderij ‘de Kapel’. Dit rijksmonument is herontwikkeld tot een centrum voor terminale zorg: ‘Hospice de Liefde’. De met riet gedekte boerderij is ingrijpend verbouwd en uitgebreid. Met de nieuwe vleugel wordt de beleving van de routing door het monument en de tuin, de natuur, het licht en de ruimtelijkheid ingezet om bij te dragen aan het waardig afscheid nemen.

De 18e eeuwse boerderij, van het Overmaasse dwarsdeeltype, werd in 1975 benoemd tot Rijksmonument. Van 1992 tot 2017 is boerderij De Kapel in gebruik geweest als werkcentrum voor volwassenen met een (licht) verstandelijke handicap. Door ingrijpende verbouwingen in het verleden ligt de monumentale waarde van de bestaande boerderij nu met name in de typologie van het gebouw, het woonhuis, de oude gevels en het imposante rieten dak.

De voormalige koestal wordt gebruikt als woonkamer van de hospice. In deze lange ruimte zijn de oude monumentale spanten nog zichtbaar. Overige functies als de keuken, ontvangstruimte, logeerkamer en teamkamers grenzen direct aan deze ruimte. In een dubbel hoge ruimte op de kop van de boerderij is de ‘rituelen ruimte’ ondergebracht, een ruimte waar mensen bij elkaar kunnen komen om te herdenken en afscheid te nemen vanuit een boeddhistische inspiratie.

Vanaf de gezamenlijke ruimtes in de boerderij loopt een glazen gang naar het nieuwe gebouw met de gastenkamers. De ervaring van het groen, de natuur en het licht staat hier centraal. Daarom heeft de gaanderij rondom de omsloten tuin veel glas. Houten kolommen, houten wanden en kasten geven de ruimte een duidelijk ritme.

Bij de herontwikkeling van de boerderij tot hospice is ervoor gekozen om de zes gastenkamers buiten de oude boerderij te situeren. De eisen die gesteld worden aan goede woonvertrekken (geluid, daglicht, ventilatie en isolatie) zijn moeilijk te realiseren zonder de monumentale waarden van de boerderij aan te tasten. De nieuwbouw kon hierdoor worden voorzien van een grondwarmtepomp, zonnecellen en ventilatie met warmteterugwinning.

De architectuur van de uitbreiding is geïnspireerd op de donkere houten schuren die bij veel boerderijen van dit type te vinden zijn. Hierdoor vormt de boerderij samen met de ingetogen uitbreiding een harmonieus en vanzelfsprekend geheel in het landschap. Anders dan een traditionele schuur heeft de nieuwbouw een moderne vormgeving met bronskleurige kozijnen en een zinken dak met geïntegreerde zonnecellen. Zowel de draagconstructie, als de gevelbekleding en een groot deel van de interieurafwerking is van hout.

De gastenkamers zijn vanuit de gang langs de binnentuin te bereiken. Elke kamer heeft een eigen badkamer, een kamerbreed venster en een eigen overdekt terras, gericht op de tuin van de boerderij. Deze kamer is een plek waar de gast zich kan terugtrekken om rust en intimiteit te vinden. Een verblijf in hospice De Liefde is een intense periode van het leven, waarbij het gebouw een betekenisvolle omgeving biedt om afscheid te nemen en te herdenken in een aantrekkelijk landschap.